Jakie suplementy przyjmować przed ciążą?

edit: od kwietnia 2024 roku nowe obowiązują nowe rekomendacje dotyczące suplementacji przed ciążą, które omawiam w webinarze „Ważne 7 kroków przed ciążą”

Ciąża to szczególny czas, kiedy zapotrzebowanie na wiele składników pokarmowych jest zwiększone. Z tego powodu warto już przed ciążą zadbać o pełnowartościową dietę i odpowiednią suplementację, która umożliwia wysycenie organizmu w ważne składniki pokarmowe dla przebiegu ciąży – inaczej mówiąc, pozwoli to „zgromadzić zapasy”. Dbając o to, co jemy i suplementujemy wspieramy funkcjonowanie organizmu, a szczególnie pracę układu hormonalnego, odpornościowego oraz płodność.

Okazuje się, że suplementacja niektórych składników rozpoczęta jeszcze w okresie poprzedzającym ciążę zmniejsza ryzyko wystąpienia nieprawidłowości w przebiegu ciąży oraz przyczynia się do prawidłowego rozwoju dziecka, jak również pozytywnie wpływa na zdrowie mamy. Co ciekawe, okazuje się, że niektóre wybory mamy jeszcze przed ciążą mogą wpływać na zdrowie dziecka, nawet wtedy gdy będzie dorosłe. Mówi o tym koncepcja programowania płodowego.

Najbardziej popularnym zaleceniem dla kobiet planujących ciążę jest suplementacja kwasu foliowego przed ciążą w dawce 0,4 mg. Jednak kwas foliowy to nie wszystko. Są również inne ważne witaminy i minerały dla rozwijającego się płodu, których niedobór może spowodować nieodwracalne skutki zdrowotne.

Ginekolodzy i położnicy w aktualnie obowiązujących rekomendacjach zalecają rozważenie suplementowania jeszcze przed ciążą:

• kwasów tłuszczowych omega-3,
• witaminy D3,
• kwasu foliowego,
• jodu,
• żelaza.

Suplementacja dodatkowych składników mineralnych, witamin czy substancji bioaktywnych nie jest zalecana przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników, chyba, że istnieją określone wskazania medyczne do rozszerzenia suplementacji.

Zalecane dawki poszczególnych składników zależą od stanu zdrowia, wyników badań krwi oraz diety, dlatego coraz więcej mówi się o indywidualnym dobraniu planu suplementacji do aktualnego zapotrzebowania. Występowanie niedoborów pokarmowych czy niektóre choroby powodują, że podstawowa suplementacja powinna być rozszerzona.

Przed zajściem w ciążę warto zadbać o odżywienie organizmu czy kondycję fizyczną, aby przygotować się do wyzwania, jakim jest stworzenie nowego życia. Pamiętaj, że przyjmowanie najlepszych tabletek zawierających witaminy czy minerały nie zwalnia Cię z dbania o odżywienia i stan zdrowia.

Dieta przyszłej mamy

Żaden suplement diety nie zastąpi zbilansowanego i zróżnicowanego sposobu odżywiania, jednak stanowi jego ważne uzupełnienie w okresie okołokoncepcyjnym.

Najlepiej korzystać z wszystkich grup produktów, bo dzięki różnorodnej diecie ryzyko niedoborów pokarmowych jest mniejsze. Dieta przed ciążą powinna być bogata w świeże owoce i warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, chudy nabiał, oleje roślinne, orzechy, jajka oraz mięso, również to czerwone, bogate w dobrze przyswajalne żelazo i witaminę B12. To właśnie za pomocą diety przed ciążą dbamy o dobry stan odżywienia, który jest niezwykle ważny w kontekście ciąży.

Jeśli eliminujemy jakąś grupę produktów, to pamiętajmy o wartościowych zamiennikach lub suplementacji, aby dostarczyć wystarczającą ilości witamin i minerałów. Spośród poszczególnych grup produktów lepiej wybierać te bardziej wartościowe (o wyższej wartości odżywczej; ubogie w zanieczyszczenia mogące kumulować się z organizmie). Warto zwrócić uwagę na nawodnienie oraz ograniczenie, a najlepiej wyeliminowanie używek (np. alkohol ogranicza wchłanianie składników pokarmowych). Szczegółowe zalecenia żywieniowe dla kobiet przed ciążą znajdziesz w tym artykule.

Jak długo trwa suplementacja przed ciążą?

Minimum 3 miesiące (z uwagi na kwas foliowy), ale najlepiej, jeśli trwałaby na tyle długo, aby umożliwić osiągnięcie optymalnego stężenia najważniejszych składników we krwi. Jeśli występują znaczne niedobory witamin czy minerałów, to osiągnięcie optymalnych stężeń w organizmie może trwać dłużej.
Indywidualnie dobrany suplement diety w okresie planowania ciąży do chociażby jego stężenie we krwi pomaga szybciej osiągnąć pożądane stężenie. Tak jest w przypadku witaminy D, której niedobór wymaga suplementacji znacznie większej dawki. Standardowa suplementacja dawką 2000 j.m. przy znacznym niedoborze może nie wystarczyć do osiągnięcia optymalnego stężenia we krwi.

Indywidualna suplementacja przed ciążą

Świadome planowanie ciąży jest niezwykle ważne, dlatego cieszę się, że tu jesteś! :)) Suplementacja jest jednym w ważniejszych aspektów podczas przygotowania do ciąży. Mam nadzieję, że informację które tutaj spisałam są dla Ciebie przydatne.

Jeśli szukasz specjalisty, który układa plany suplementacyjne, to dobrze trafiłaś :)! Zapraszam Cię na indywidualną konsultację, podczas której na podstawie wyników Twoich badań, zdiagnozowanych chorób, masy ciała oraz analizy sposobu żywienia przygotuje plan suplementacji odpowiedni dla potrzeb Twojego organizmu.

Bibliografia:
1. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych. M. Zimmer, P. Sieroszewski, P. Oszukowski, H. Huras, T. Fuchs, A. Pawlosek. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020 tom 5, nr 4, strony 170–181. ISSN 2451–0122
2. Suplementacja witamin i składników mineralnych podczas ciąży. M.Makowska-Donajska, Lidia Hirnle. I Katedra i Klinika Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017 tom 2, nr 4, strony 166–172. ISSN 2451–0122
3. Żywienie kobiet w okresie ciąży – teoria i praktyka. Instytut Matki i Dziecka, Zakład Żywienia, Warszawa 2021. PZWL Wydawnictwo Lekarskie. ISBN 978-83-200-6508-4