Jak przygotować się do ciąży?
Przygotowania do ciąży to zadanie dla obojga przyszłych rodziców. Zarówno kobieta, jak i mężczyzna powinni zwrócić uwagę na swój stan zdrowia, wykonać badania kontrolne, jak również zadbać o dietę bogatą w składniki odżywcze, suplementację oraz aktywność fizyczną dobraną do własnych możliwości.
Coraz więcej mówi się o korzyściach wynikających z przygotowania do ciąży. Można jednak odczuć przytłoczenie, gdy uświadomimy sobie, ile spraw warto „ogarnąć” jeszcze przed ciążą, albo kiedy docierają do nas rozbieżne informacje. Po to stworzyłam Programuję Zdrowie, by dzielić się z aktualnymi zaleceniami na temat przygotowania do ciąży. Pomagam wprowadzić w życie te zalecenia, chociażby podstawowe, które mogą przynieść dużo korzyści, zarówno dla rodziców, jak i dziecka!
Zajście w ciążę warto zaplanować, zachowując przy tym spokój i racjonalne podejście. Popadanie w perfekcjonizm czy drastyczna zmiana stylu życia mogą być źródłem niekorzystnego stresu.
I nie zapomnij, że każda z nas jest inna. Tobie lekarz może zlecić inne badania, a dietetyk inne suplementy niż Twojej przyjaciółce. Jeśli np. koleżanka przyjmowała suplement z żelazem, to nie oznacza, że będzie to bezpieczny wybór dla Ciebie. Dotyczy to również diety, ponieważ zalecenia żywieniowe mogą być inne, np. jeśli zmagamy się z jakąś chorobą. Dlatego najlepiej skonsultować się z dietetykiem, jeśli chorujesz czy eliminujesz wartościowe produkty z diety.
Dlaczego warto przygotować się do ciąży?
Zadbanie o własne zdrowie przed rozpoczęciem starań o dziecko wiąże się z szeregiem korzyści zarówno dla Ciebie, jak i dziecka! Przygotowanie do ciąży:
- zmniejsza ryzyko niepłodności,
- wspiera pracę układu hormonalnego,
- większa szansa na poczęcie zdrowego dziecka,
- ma pozytywny wpływ na przebieg ciąży,
- ma pozytywny wpływ na programowanie płodowe,
- może zmniejszyć stres podczas ciąży.
Przykładowo, dieta o niewystarczającej kaloryczności w stosunku do zapotrzebowania czy niedobory składników pokarmowych mogą zaburzyć gospodarkę hormonalną. Składniki mineralne tj. żelazo, cynk czy selen są składnikami hormonów, dlatego niedobór tych minerałów może zmniejszyć stężenie produkowanych hormonów. Dbając więc o zbilansowany sposób żywienia jednocześnie dbasz o odpowiedni poziom hormonów, które regulują pracę całego organizmu.
Na czym polega przygotowanie do ciąży
Przed rozpoczęciem starań o dziecko warto zadbać o:
- stan zdrowia (wykonanie badań, ewentualne leczenie czy wprowadzenie chorób w remisję),
- pełnowartościową i bezpieczną dietę,
- prawidłową masę ciała,
- aktywność fizyczną,
- odpowiednią, najlepiej dopasowaną indywidualnie suplementację (witamin, minerałów, kwasów tłuszczowych, probiotyków …).
Wizyta u ginekologa przed ciążą, badania i ewentualne leczenie
Pierwszym krokiem w przygotowaniach do ciąży powinna być konsultacja z ginekologiem. Zachęcam Cię do umówienia się na wizytę prekoncepcyjną lub poinformowanie ginekologa na początku najbliższej wizyty o swoich planach prokreacyjnych. Dzięki konsultacji z lekarzem dowiesz się, czy wszystko jest w porządku, czy może występuje jakieś zaburzenie, z którym najlepiej “rozprawić się” jeszcze przed zajściem w ciążę.
Zadaniem lekarza na wizycie prekoncepcyjnej jest przeprowadzenie wywiadu lekarskiego oraz ważnych badań ginekologicznych. Jeśli masz za sobą poronienia, skomplikowany poród, chorujesz, przyjmujesz leki lub niepokoją Cię jakieś objawy – powiedz o tym lekarzowi. Możliwe, że otrzymasz szczegółowe wskazówki, lekarz zleci dodatkowe badania, czy zmieni leki na te, które można bezpiecznie przyjmować w czasie ciąży.
Prawdopodobnie ginekolog zaleci Ci również ograniczenie narażenia na szkodliwe czynniki, z którymi możesz mieć kontakt podczas wykonywanej pracy czy codziennego życia. Ginekolog prawdopodobnie poruszy temat szczepień przed ciążą, jak również opowie o odpowiednim żywieniu, aktywności fizycznej i suplementacji (m.in.: kwas foliowy, inne witaminy, minerały). Jak zapewne wiesz, lekarze nie zawsze mają wystarczająco dużo czasu, by dokładnie wszystko wytłumaczyć. Zwróć uwagę również na to, że nie każdy lekarz ma czas na aktualizację wiedzy np. z zakresu wpływu diety na płodność czy programowanie żywieniowe. Dlatego w kwestii odżywiania zachęcam Cię do korzystania z wiedzy i doświadczenia specjalistów.
Jako dietetyk kliniczny prowadzę przygotowania do ciąży w formie konsultacji online i stacjonarnie w gabinecie w Poznaniu. Pomagam m.in. wprowadzić zdrowe nawyki, dopasować plan suplementacji do potrzeb organizmu, jak również prowadzę dietoterapię zalecaną przy danej chorobie. Odpowiednie wsparcie żywieniowe i suplementacyjne przed ciążą pomaga wprowadzić niektóre choroby w remisję (choroby autoimmunologiczne, PCOS ) – co jest niezwykle ważne przed ciążą. Jeśli więc potrzebujesz wsparcia dietetyka – zapraszam do kontaktu!
Wizyta u stomatologa
Wybierz się do stomatologa, który zadba o stan Twoich zębów, bowiem zmiany próchnicze i choroby przyzębia mogą nasilać się w okresie ciąży. Niewyleczone zęby mogą być źródłem trudnych do leczenia infekcji, ponieważ nie wszystkie metody leczenia są odpowiednie dla kobiety ciężarnej, jak również mogą doprowadzić nawet do komplikacji podczas ciąży.
Dieta przed ciążą
Jako przyszli rodzice powinniście szczególnie zadbać o zdrową i zbilansowaną dietę, która dostarczy potrzebnych składników odżywczych, witamin i minerałów, a jednocześnie będzie uboga w składniki o negatywnym działaniu. Podczas przygotowań do zajścia w ciążę na pewno warto unikać wysoko przetworzonej żywności, będącej źródłem cukrów prostych, tłuszczów typu trans, metali ciężkich czy konserwantów. Dieta przed ciążą powinna składać się głównie z: warzyw i owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych, chudego nabiału, orzechów, nasion, chudego mięsa bogatego w żelazo, nasion roślin strączkowych, jaj, tłuszczów roślinnych. Więcej informacji na temat diety przed ciążą omówiłam szerzej w oddzielnym artykule dieta przed ciążą i zalecenia żywieniowe.
Najlepiej wspólnie z przyszłym tatą wyrobić wartościowe nawyki, dzięki czemu będziecie się wzajemnie wspierać w zdrowych wyborach żywieniowych. Nie chodzi też o to, by całkiem rezygnować z produktów znanych jako „niezdrowe”. Nawet w zdrowej diecie jest miejsce na popularne słodycze czy fastfoody. Należy jedynie zadbać o korzystne proporcje w diecie, np. korzystając z zasady 80/20. Zasada ta opiera się na założeniu, że produkty zdrowe i niskoprzetworzone to 80% tego, co zjadamy, natomiast 20% diety to produkty spożywane dla przyjemności jak słodycze, czy jedzenie na mieście.
Ograniczenie używek
Razem ze swoim partnerem zrezygnujcie z wszelkich używek – papierosów, alkoholu, marihuany, narkotyków. Substancje zawarte w dymie papierosowym nie tylko zwiększają ryzyko chorób (np. nowotworów), ale mogą również poważnie ograniczać Waszą płodność (wpływają negatywnie na jakość nasienia oraz komórek jajowych). Wymienione wyżej używki są szczególnie szkodliwe na bardzo wczesnym etapie ciąży, kiedy mogą zwiększać ryzyko wystąpienia poronienia, przedwczesnego porodu, małej masy urodzeniowej czy wad rozwojowych u dziecka.
Suplementacja przed ciążą
Dbając o pełnowartościową dietę łatwiej jest pokryć dzienne zapotrzebowanie na większość niezbędnych składników pokarmowych, witamin czy minerałów. Ich niewystarczające spożycie doprowadza do niedoborów i wynikających z nich negatywnych konsekwencji. Przygotowując się do zajścia w ciążę dbasz o warunki dla rozwoju dziecka, a dzięki temu o samą siebie.
Rodzaj i dawkowanie suplementu przed ciążą zależy od wyników badań, zdiagnozowanych chorób, masy ciała oraz sposobu żywienia, dlatego suplementację ustala się indywidualnie z lekarzem czy dietetykiem. Z tego względu nie mogę podać tutaj gotowego planu suplementacji, który byłby odpowiedni dla każdej kobiety przed ciążą. Istnieją jednak podstawowe rekomendacje ginekologów, którzy wskazują na konieczność rozważenia suplementacji 5 składników podczas przygotowań do ciąży (edit: od kwietnia 2024 roku nowe obowiązują nowe rekomendacje dotyczące suplementacji przed ciążą, które omawiam w webinarze „Ważne 7 kroków przed ciążą”).
Jak sobie radzić z tyloma zaleceniami?
Przygotowania do poczęcia najlepiej realizować stopniowo, dzięki czemu nasze życie nie będzie wywrócone do góry nogami. Ja sama potrzebowałam czasu, by wypracować zdrowe nawyki. Podczas współpracy indywidualnej z pacjentkami, wspólnie dobieramy kolejne zmiany w diecie i stylu życia. Jeśli potrzebujesz wsparcia w przygotowaniach do ciąży zajrzyj do sklepu gdzie znajdziesz pakiety konsultacji, gotowe jadłospisy przed ciążą oraz wiele więcej.