Funkcje choliny w ciąży – wpływ na rozwój dziecka i przebieg ciąży

Edit: od kwietnia 2024 roku nowe obowiązują nowe rekomendacje dotyczące suplementacji m.in. choliny przed ciążą, które omawiam w webinarze „Ważne 7 kroków przed ciążą”

Cholina odgrywa znaczącą rolę w przebiegu ciąży. Wpływa na utrzymanie i przebieg ciąży, jak również na rozwój płodu. Jej odpowiednia ilość przyczynia się do zachowania prawidłowego przebiegu ciąży, natomiast niedobór może wiązać się niebezpiecznymi konsekwencjami dla mamy, jak i dziecka.

Po co nam cholina? Ogólne funkcje choliny

Cholina pełni szereg funkcji ważnych w naszych organizmach, a jej niedobór uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie.

• Każda komórka naszego ciała posiada błonę komórkową składających się z fosfolipidów (fosfatydylocholiny i sfingomieliny), które powstają między innymi z choliny.
• Cholina odgrywa także znaczącą rolę w produkcji acetylocholiny, ważnego neuroprzekaźnika (przekaźnika impulsów nerwowych), odpowiedzialnego za funkcje mózgu i układu nerwowego, takie jak pamięć, nastrój oraz kontrola mięśni.
• Pomaga w usuwaniu nadmiaru triacylogliceroli (TG) z wątroby, co wspiera pracę wątroby i regulację poziomu lipidów. Niedobór choliny u dorosłych może skutkować rozwojem niealkoholowej choroby stłuszczeniowej wątroby (NAFLD).

Wpływ choliny na przebieg ciąży

Cholina należy do składników o szczególnym znaczeniu podczas ciąży, dlatego dbanie o jej odpowiednie spożycie czy suplementację choliny w okresie okołociążowym (przed ciążą i w ciąży) nie powinno być pomijane. Warto korzystać z jej pozytywnego działania szczególnie podczas ciąży.

Funkcje choliny w ciąży

W okresie okołociążowym cholina ma dodatkowe, niezwykle ważne zadania:

• Cholina jest źródłem tzw. grup metylowych wykorzystywanych do różnych procesów metabolicznych, odpowiadających m.in. za regulację ekspresji, czyli odczytywania genów Twoich, jak i tych przekazanych dziecku (więcej na temat odczytywania genów i programowania zdrowia przeczytasz tutaj).
• Cholina bierze udział w tworzeniu:
  • komórek Twoich i dziecka – wykorzystywana jest do wytwarzania fosfolipidów błon komórkowych,
  • osłonek mielinowych komórek układu nerwowego dziecka,
  • łożyska.

Skutki niedoboru choliny w czasie ciąży

Niedobór choliny:

• upośledza neurogenezę, czyli proces tworzenia układu nerwowego dziecka,
• zwiększa ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej i zaburzeń rozwojowych,
• może prowadzić do przedwczesnego porodu lub poronień,
• może upośledzać funkcje poznawcze dziecka,
• zwiększa ryzyko wystąpienia Zespołu Downa.

Cholina a wady cewy nerwowej u płodu

Występowanie wad cewy nerwowej najczęściej kojarzone jest z niedoborem kwasu foliowego. Cewa nerwowa to zaczątek nowo tworzącego się układu nerwowego, a niedobór wielu składników (głównie witamin z grupy B) może upośledzać jego rozwój. Okazuje się, że kwas foliowy to nie jedyny składnik, o który warto zadbać w tym aspekcie.

Niedobór choliny również wiąże się z zwiększeniem ryzyka nieprawidłowego rozwoju cewy nerwowej u dziecka. Warto pamiętać, że obniżone stężenie choliny zwiększa ryzyko wystąpienia wad pomimo zadbania o prawidłowy poziom kwasu foliowego. Badania sugerują, że niedobór choliny (spożycie  trzykrotnie mniejsze od zalecanego) może zwiększać ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu aż czterokrotnie. Natomiast, im większe spożycie choliny, tym niższe ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej!

Obniżenie ryzyka wad cewy nerwowej – dbając o odpowiednią podaż (dostarczenie) choliny możesz zmniejszyć ryzyko wad cewy nerwowej!

Poród przedwczesny a niedobór choliny

Badania przeprowadzone na zwierzętach sugerują, że niedobór choliny może przyczynić się do przedwczesnego porodu lub poronienia, z uwagi na wpływ choliny na kształtowanie łożyska. Redukcja ryzyka przedwczesnego porodu – suplementacja choliną przed zajściem w ciążę i w trakcie jej trwania może obniżyć ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego. Jest to jedna z siedmiu strategii mających na celu zmniejszenie częstości porodów przedwczesnych, które obejmują suplementację składnikami takimi jak foliany, witamina D3, cholina i DHA.

Obniżenie ryzyka porodu przedwczesnego – dbając o odpowiednią podaż (dostarczenie) choliny możesz zmniejszyć ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego.

Zespół Downa a cholina

Istnieją doniesienia naukowe wskazujące, że zaburzenia w metabolizmie choliny mogą wiązać się z ośmiokrotnym zwiększeniem urodzenia dziecka z zespołem Downa. Inni badacze wykazują, że suplementacja choliny przez ciężarną może poprawić funkcje poznawcze u dziecka ze zdiagnozowanym zespołem Downa.

Pozytywne efekty działania choliny na płód

Cholina:

• wpływa korzystnie na tworzenie układu nerwowego i mózgu dziecka,
• zmniejsza ryzyko stanu przedrzucawkowego,
• obniża podwyższoną homocysteinę,
• odgrywa także ważną rolę w modulowaniu ekspresji, czyli odczytywaniu genów,
• ma korzystny wpływ na funkcje funkcje poznawcze dziecka, takie jak pamięć wzrokowa, uwaga, zachowanie i zdolności językowe.

Cholina ma korzystny wpływ na funkcje intelektualne dziecka

Dostarczenie odpowiedniej ilości choliny wpływa korzystnie na tworzenie układu nerwowego i mózgu dziecka – a w efekcie na jego funkcje poznawcze, takie jak pamięć wzrokowa, uwaga, zachowanie i zdolności językowe.

Wyniki badań wskazują na długofalowy korzystny wpływ na rozwój intelektualny dzieci matek, które w II trymestrze ciąży suplementowały wyższe dawki choliny – dzieci te w wieku 7 lat wykazywały lepsze wyniki testu oceniającego zdolności poznawcze, w tym pamięć i zdolność nauki.

Inne doniesienia naukowe pokazały, że dzieci kobiet, które podczas III trymestru ciąży spożywały 930 mg choliny, radziły sobie lepiej w trudnych zadaniach wymagających uwagi niż dzieci kobiet spożywających 480 mg choliny – następowała poprawa szybkości przetwarzania informacji przez niemowlęta.

Cholina zmniejsza ryzyko stanu przedrzucawkowego

Stan przedrzucawkowy to nadciśnienie tętnicze u kobiet ciężarnych (>140/90mm Hg), które może wystąpić po 20 tygodniu ciąży, któremu towarzyszy białkomocz. Jest on poważnym stanem, który może prowadzić do różnych powikłań zarówno dla matki, jak i dziecka.

Dodatkowa podaż choliny (jak dowiodły badania – nawet na poziomie 930 mg/dobę w III trymestrze ciąży) może wpłynąć na poprawę ukrwienia łożyska, a co za tym idzie na zmniejszenie ryzyka wystąpienia stanu przedrzucawkowego.

Cholina obniża podwyższoną homocysteinę

Badania dowiodły, iż cholina zmniejsza nadmiernego stężenie homocysteiny we krwi (hiperhomocysteinemię), a co za tym idzie, zmniejsza się ryzyko wystąpienia hiperhomocysteinemii u kobiety.

Hiperhomocysteinemia to stan podwyższonego poziomu homocysteiny we krwi, który jest szczególnie niebezpieczny w ciąży. Jej skutki mogą być bardzo poważne – obejmują większe ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej, zahamowanie rozwoju płodu, a nawet poronienie.

Cholina a programowanie zdrowia dziecka

Cholina odgrywa także ważną rolę w modulowaniu ekspresji, czyli odczytywaniu genów.

Jednym z mechanizmów regulujących odczytywanie genów jest proces metylacji. Metylacji ulega m.in. DNA zawarte w komórkach jajowych i plemnikach, a następnie DNA przekazane dziecku. Cholina po utlenieniu do betainy jest źródłem grup metylowych wykorzystywanych właśnie w procesie metylacji.

Okazuje się, że dostępność grup metylowych w trakcie ciąży uznaje się za czynnik konieczny dla ustanowienia prawidłowych wzorów metylacji u rozwijającego się dziecka.

Cholina po utlenieniu do betainy może stać się donorem grup metylowych niezbędnych dla metylacji wielu związków chemicznych – w tym DNA.  Odgrywa ona ważną rolę w modulowaniu ekspresji, czyli odczytywaniu genów (cholina a programowanie zdrowia dziecka).

Dbając o dostarczenie choliny, dostarczasz donorów grup metylowych, które są potrzebne do „zaprogramowania korzystnego sposobu doczytywania” swoich, jak i przekazanych dziecku genów. Niestety, jeszcze nie wiadomo, jaka ilość donorów grup metylowych jest najkorzystniejsza.

Warto korzystać z pozytywnego działania choliny! <3

Data ostatniej aktualizacji: 12.11.2022